تعاریف هنر پست مدرن به دلیل دو ویژگی عدمِ قطعیت و کثرت گرایی همیشه در سایه ای از تشتت و چندپارگی بوده است. از سوی دیگر این هنر از راهبردهای مختلفی در خلق آثار بهره می برد تا بتواند این ویژگی ها را به نمایش بگذارد. «از آنِ خودسازی» یکی از این روش ها است که با بسیاری از خصلت های هنر در دوران پست مدرنیسم در ارتباط قرار می گیرد. گلن براون، هنرمند معاصر، با استفاده از این روش به بخشی از اصول پست مدرن دست می یابد و در آثارش به نمایش می گذارد. این مقاله در پاسخ به چگونگی و چرایی بهره گیری از اقتباس در بخشی از نقاشی های براون به این نتیجه می رسد که او در انتخاب موضوعات، ساختار، محتوا و حتی نام گذاری آثارش، میان آثار خود و پیش متن هایش گفت وگو ایجاد می کند. با ترکیب و تغییر در اثر، ساختار موردِ اقتباس را دگرگون می کند و در نتیجه بر مسئله نفی اصالت اثر هنری در دوره پست مدرن تأکید می ورزد. دغدغه وی تأکید بر حفظ بداعت و تازگی در مفهوم اثر هنری است، نه صورت و ساختار. در آثارش به وسیله اقتباس، برخی مفاهیم هنر پیشامدرنی و پیشا پست مدرنیسم از جمله خود رسانه نقاشی و مفهوم اکسپرسیون را مورد سؤال جدی قرار می دهد. براون با استفاده از ابزار از آن خودسازی صورت گرایی و ساختارگرایی هنر پیشامدرنی و پیشاپست مدرنیته را موردکنایه و استهزا قرار داده و به شکلی از نقد عملی دست می یابد، با ترکیب، تغییر و درهم آمیختن در اثر، ساختار موردِ اقتباس را دگرگونه می کند و در نتیجه بر مسئله نفی اصالت اثر هنری هم تأکید می ورزد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقاله حاضر با بررسی دو ترجمه پراهمیت از شعر و ادبیات فارسی، یک متعلق به اواسط قرن نوزده و دیگری متعلق به اواخر قرن بیستم، به موضوع بازنمایی از طریق ترجمه می پردازد.بخش اول مقاله، ترجمه فیتزجرالد را از رباعیات خیام بررسی می کند و راهکارهای او را در دخل و تصرف این اثر بر می شمارد، از جمله افزودن رباعی های خود به رباعیات خیام، تغییر نمادها و تصاویر، حذف عناصر فرهنگی مهم و نظایر اینها، که در نهایت خیام را به شاعر و فیلسوفی غربی شبیه می کند. بخش دوم به اختصار به ترجمه های نسبتا تازه کولمن باکس از آثار مولانا می پردازد و این نکته را مطرح می کند که او هم پس از گذشت بیش از یک قرن، پیرو همان خط مشی فیتز جرالد است و به گونه ای همان بازنمایی کلیشه ای را دامن می زند. نتیجه آنکه تصویری که غرب در گذشته از ادبیات فارسی عرضه کرده، همچنان زنده است، و ترجمه را در همان چارچوب کهن مناسبات قدرت تعریف می کند، نه در چارچوب مبادله ادبیات.

اقتباس از آثار ادبی و هنری، یکی از شیوه های رایج خلق آثار است. آثار اقتباسی می توانند از ارزش های مستقلی برخوردار باشند که آن ها را به اثری اصیل و قابل حمایت تبدیل نماید. استفاده از اثر دیگری در قالب اقتباس یا از آن خودسازی هنری به سازوکارهایی مانند اخذ اجازه از صاحب حق یا استناد به استثنایات قانونی وارد بر حق نیاز دارد. اما در رژیم های حقوقی معمولا درباره قواعد اقتباس مانند حق تکثیر و استثنایات آن سخن نرفته است و این درحالی است که اقتباس و از آن خودسازی، یک جریان هنری رایج در جامعه به شمار می آید و میتواند در عمل دعاوی نقض متعددی را مطرح کند. مسیله جدی آن است که در چه چارچوب حقوقی میتوان از اثر دیگری اقتباس کرد؟ و مرز استفاده مجاز و غیرمجاز چگونه تعیین می شود؟ . بی تردید تحلیل استفاده های مجاز به معیارهای حقوقی دقیقی وابسته است که ضمن حفظ حقوق مولف اثر نخستین، زمینه خلق آثار جدید را نیز فراهم آورد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی سرانجام نتیجه گیری می کند که اقتباس با عنایت به سیاست های نظام حقوق مالکیت فکری هر کشوری، در چارچوب های مشخص مانند ارزیابی تاثیر بازار اثر اقتباسی بر اثر اصلی و با پذیرش پاره ای تعدیل ها در حقوق مولف ازجمله حق معنوی مجاز است.

یکی از موارد بهره جویی از اصول تفسیری در احتمال نسخ مادة قانونی یا تخصیص عموم آن و نیز در تعارض نسخ مادة قانونی و تخصیص عموم آن است. هر چند اصولیان تا حد امکان سعی دارند تعارض دو ماده را با استناد به قواعد تعارض عام و خاص حل نمایند، ولی گاهی شرایط امکان تخصیص وجود ندارد و ناچار باید به نسخ نظر داد. بنابراین سؤال اصلی تحقیق در این خصوص آن است که کدام اصول تفسیری در احتمال نسخ مادة قانونی یا تخصیص عموم آن و نیز در تعارض بین نسخ مادة قانونی و تخصیص عموم آن جاری است؟ ضرورت انجام این تحقیق علاوه بر کاربردی بودن در تنقیح قوانین، این است که تاکنون کسی بدان نپرداخته است. روش تحقیق در بررسی و یافتن پاسخ سؤال، توصیفی و تحلیلی است و تحقیق در پاسخ سؤال به این نتیجه رسیده است که اصل در احتمال نسخ، عدم نسخ و اصل در احتمال تخصیص، عدم تخصیص و نیز اصالت عموم عام است و جریان استصحاب اعتبار قانون در احتمال نسخ و اعتبار عموم عام در احتمال تخصیص یک مؤید است، اما در تعارض بین نسخ و تخصیص، اصل ترجیح تخصیص بر نسخ جاری می گردد، مشروط بر اینکه شرایط تخصیص فراهم باشد وگرنه نسخ بر تخصیص مقدم خواهد شد.

یکی از ابعاد بااهمیت و البته مغفول در هماوردی اسلام و مدرنیته، مواجهۀ علمای اسلامی با مفاهیم مدرنی است که نقش تعیین کننده ای در بسط مدرنیته و کاربست مدرنیزاسیون در جوامع اسلامی داشته اند. مفهوم «ملت» ازاین دست مفاهیم است که تصویر جدیدی برای جهان و به ویژه کشورهای اسلامی منطقۀ خاورمیانه رقم زده است. روحانیان شیعه هریک به نحوی کوشیده اند، ضمن ارائۀ تفسیر دینی و شیعی از این مفهوم مدرن، مرز میان خود و این مفهوم را تعیین کنند. دراین خصوص، میرزای نائینی که از علمای طراز اول عصر مشروطه به شمار می رود، ذیل چارچوب الهیات انتخاب، در کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله یکی ازاین دست مواجهات نوآورانۀ مفهومی را مطرح ساخته که در مقالۀ پیش رو و با اتخاذ روش شناسی «جامعه شناسی تاریخی» و کاربست تکنیک «تحلیل مضمونی» به بررسی آن می پردازیم. درنهایت، این مطالعه نشان می دهد که نائینی ضمن کاربست استراتژی «پذیرش و تصاحب»، اولاً کلیت این مفهوم و نظم دولت-ملتی برخاسته از آن را پذیرفته و اساساً تئوری سیاسی خود را بر اساس آن استوار می کند، ثانیاً در مقابل برجسته شدن «وجه ایدئولوژیک» آن می ایستد و ثالثاً می کوشد تفسیری از این مفهوم ارائه کند که خللی به اسلامی و شیعی بودن دو پدیدۀ نوظهور دولت و ملت وارد نشود.